حسد منافقان (قرآن)از صفات منافقان که در آیات قرآن به آن اشاره شده، «حسد» است. ۱ - حسد به مؤمنانحسادت و بدخواهى منافقان، در حق مؤمنان: «فَمَا لَكُمْ فِي الْمُنَافِقِينَ فِئَتَيْنِ ... • وَدُّواْ لَوْ تَكْفُرُونَ كَمَا كَفَرُواْ فَتَكُونُونَ سَوَاء ...؛چرا درباره منافقین دو دسته شده اید؟! (بعضی جنگ با آنها را ممنوع، و بعضی مجاز می دانید.) ... آنان آرزو می کنند که شما هم مانند ایشان کافر شوید، و مساوی یکدیگر باشید....» ۲ - علت حسادت منافقانعلل حسادت منافقان عبارتند از: ۲.۱ - برخورداری از فضل خدابرخورداری پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله و مؤمنان، از فضل خدا، موجب حسادت منافقان به آنان: «يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ جَاهِدِ الْكُفَّارَ وَالْمُنَافِقِينَ ... • يَحْلِفُونَ بِاللّهِ مَا قَالُواْ وَلَقَدْ قَالُواْ كَلِمَةَ الْكُفْرِ وَكَفَرُواْ بَعْدَ إِسْلاَمِهِمْ وَهَمُّواْ بِمَا لَمْ يَنَالُواْ وَمَا نَقَمُواْ إِلاَّ أَنْ أَغْنَاهُمُ اللّهُ وَرَسُولُهُ مِن فَضْلِهِ ...؛ ای پیامبر! با کافران و منافقان جهاد کن، ... به خدا سوگند می خورند که (در غیاب پیامبر، سخنان نادرست) نگفته اند در حالی که قطعا سخنان کفرآمیز گفته اند و پس از اسلام آوردنشان، کافر شده اند و تصمیم (به کار خطرناکی) گرفتند، که به آن نرسیدند. آنها فقط از این انتقام می گیرند که خداوند و رسولش، آنان را به فضل (و کرم) خود، بی نیاز ساختند!....» ۲.۲ - برخورداری از نعمتحسادت و بدخواهى منافقان به مؤمنان، در صورت رسيدن نعمتى به آنان: «إِن تَمْسَسْكُمْ حَسَنَةٌ تَسُؤْهُمْ وَإِن تُصِبْكُمْ سَيِّئَةٌ يَفْرَحُواْ بِهَا ...؛اگر نیکی به شما برسد، آنها را ناراحت می کند و اگر حادثه ناگواری برای شما رخ دهد، خوشحال می شوند....» این آیه، درباره منافقان است. و اشاره به این است که دشمنی آنان تا حد حسادت رسیده است. ۳ - مصونیت از حسد منافقانصبر و تقوای مؤمنان، عامل مصونیت آنان از حسادت و توطئه‌های منافقان: «إِن تَمْسَسْكُمْ حَسَنَةٌ تَسُؤْهُمْ وَإِن تُصِبْكُمْ سَيِّئَةٌ يَفْرَحُواْ بِهَا وَإِن تَصْبِرُواْ وَتَتَّقُواْ لاَ يَضُرُّكُمْ كَيْدُهُمْ شَيْئًا ...؛ «اگر نیکی به شما برسد، آنها را ناراحت می کند و اگر حادثه ناگواری برای شما رخ دهد، خوشحال می شوند. (اما) اگر (در برابرشان) استقامت و پرهیزگاری پیشه کنید، نقشه های (خائنانه) آنان، به شما زیانی نمی رساند....» ۴ - اثر حسد منافقانبدخواهی و حسادت منافقان، دلیل لزوم پرهیز مؤمنان از آنان: «فَمَا لَكُمْ فِي الْمُنَافِقِينَ فِئَتَيْنِ وَاللّهُ أَرْكَسَهُم بِمَا كَسَبُواْ أَتُرِيدُونَ أَن تَهْدُواْ مَنْ أَضَلَّ اللّهُ وَمَن يُضْلِلِ اللّهُ فَلَن تَجِدَ لَهُ سَبِيلًا • وَدُّواْ لَوْ تَكْفُرُونَ كَمَا كَفَرُواْ فَتَكُونُونَ سَوَاء فَلاَ تَتَّخِذُواْ مِنْهُمْ أَوْلِيَاء ...؛چرا درباره منافقین دو دسته شده اید؟! (بعضی جنگ با آنها را ممنوع، و بعضی مجاز می دانید.) در حالی که خداوند بخاطر اعمالشان، (افکار) آنها را کاملا وارونه کرده است! آیا شما می خواهید کسانی را که خداوند (بر اثر اعمال زشتشان) گمراه کرده، هدایت کنید؟! در حالی که هر کس را خداوند گمراه کند، راهی برای او نخواهی یافت. آنان آرزو می کنند که شما هم مانند ایشان کافر شوید، و مساوی یکدیگر باشید. بنا بر این، از آنها دوستانی انتخاب نکنید....» ۵ - حسد منافقان مکهگروهى منافق و حسود، در ميان مكّيان: «فَمَا لَكُمْ فِي الْمُنَافِقِينَ فِئَتَيْنِ ... • وَدُّواْ لَوْ تَكْفُرُونَ كَمَا كَفَرُواْ فَتَكُونُونَ سَوَاء فَلاَ تَتَّخِذُواْ مِنْهُمْ أَوْلِيَاء حَتَّىَ يُهَاجِرُواْ فِي سَبِيلِ اللّهِ فَإِن تَوَلَّوْاْ فَخُذُوهُمْ وَاقْتُلُوهُمْ حَيْثُ وَجَدتَّمُوهُمْ وَلاَ تَتَّخِذُواْ مِنْهُمْ وَلِيًّا وَلاَ نَصِيرًا؛چرا درباره منافقین دو دسته شده اید؟! (بعضی جنگ با آنها را ممنوع، و بعضی مجاز می دانید.) ... آنان آرزو می کنند که شما هم مانند ایشان کافر شوید، و مساوی یکدیگر باشید. بنا بر این، از آنها دوستانی انتخاب نکنید، مگر اینکه (توبه کنند، و) در راه خدا هجرت نمایند. هر گاه از این کار سر باز زنند، (و به اقدام بر ضد شما ادامه دهند،) هر جا آنها را یافتید، اسیر کنید! و (در صورت احساس خطر) به قتل برسانید! و از میان آنها، دوست و یار و یاوری اختیار نکنید.» برخی گفته‌اند: آیات یاد شده درباره گروهی از مکیان است که پس از ورود به به مدینه اظهار اسلام کرده و پس از بازگشت به مکه اظهار شرک نمودند... همین مطلب از امام باقر علیه‌السّلام نقل شده است. ۶ - حسد منافقان مدینهحضور گروهى حسود و منافق، در مدینه: «فَمَا لَكُمْ فِي الْمُنَافِقِينَ فِئَتَيْنِ ... • وَدُّواْ لَوْ تَكْفُرُونَ كَمَا كَفَرُواْ فَتَكُونُونَ سَوَاء ...؛چرا درباره منافقین دو دسته شده اید؟! (بعضی جنگ با آنها را ممنوع، و بعضی مجاز می دانید.) ... آنان آرزو می کنند که شما هم مانند ایشان کافر شوید، و مساوی یکدیگر باشید....» برخی گفته‌اند: «المنافقین» گروهی‌اند که برای شرکت در غزوه احد همراه پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) خارج شدند، اما برگشتند و در جنگ شرکت نکردند. ۷ - پانویس۸ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۰، ص۵۶۲، برگرفته از مقاله «حسد منافقان». |